Bu dönemde kadınların yumurtalıklarından yumurta gelişimi biter ve adet döngüsü sona erer. Menopoz yaşı toplumlar arası değişkenlik gösterir, ülkemizde genellikle 45-55 yaş arasında ortaya çıkar, ancak bazı kadınlar daha erken veya daha geç menopoza girebilirler. Klinik olarak menopoz 12 ay boyunca adet görmeme şeklinde tanımlanır.
Menopoz öncesinde, kadınların yumurtalıkları düzenli olarak östrojen ve progesteron gibi birçok hormon üretir. Menopoz süreciyle, yumurtalıkların fonksiyonları biter. Hormon sentezi azalarak durur. Hormon azalmasına bağlı sıcak basması, gece terlemeleri, vaginal kuruluk, uyku bozuklukları, depresyon, duygudurum değişiklikleri ve cinsel istekte azalma sıklıkla görülür. İdrar yolu enfeksiyonları ve osteoporoz menopoz döneminde oldukça yaygındır.
Menopoz dönemi, kadın sağlığı açısından oldukça önemli bir dönemdir. Menopoz belirtilerini hafifletmek için tıbbi öyküsünde sakınca olmayan kadınlara kısa dönem hormon takviyesi yapılabilir. Destek amaçlı takviyeler, yaşam tarzı değişiklikleri ve düzenli kontroller menopoz döneminin daha rahat geçmesini sağlar.
op. dr. ayşegül baylas şahin
sorularınızı cevaplıyor
Eğer isterseniz, online randevu talebi oluşturun ve ekibimiz sizinle iletişime geçsin.
MENOPOZ BELİRTİLERİ NELERDİR?
- Sıcak basması, hararet
- Vajinal kuruluk, ağrılı ilişki
- Vajina ve idrar yollarında sık enfeksiyon
- Gece terlemesi, çarpıntı
- Ruh hali değişimleri, huzursuzluk
- Uyku sorunları
- Kilo artışı
- Kas, eklem ağrıları
- Saç dökülmesi, ciltte kuruluk
MENOPOZ TİPLERİ NELERDİR?
Doğal Menopoz: En sık rastlanan menopoz çeşidi Doğal Menopoz’dur. Biyolojik olarak overlerdeki yumurtaların bitmesiyle ortaya çıkar, premenopoz döneminde yumurtalıklar daha az çalışır, yumurtlama döngüsü bozulur, adetlerin arası açılır, hormonların seviyesi değişir. Klinik olarak kadında menopoz belirtileri başlar. Genelde birkaç yıl sürer. Aralıklı olarak yumurtalıklardaki son yumurtalar atılır ve perimenopoz sonrası adetler kesilir.
Erken Menopoz: 40 yaş öncesi menopoza girilmesidir. Kadın için oldukça erken bir yaşta doğurganlık biter, hormonlarda meydana gelen değişikliklerle menopoz sonrası karşılaşılan bir çok klinik sorun erken yaşlara taşınır. Eğer erken menopoz başlangıcı tespit edilirse yumurta dondurma yöntemiyle doğurganlık şansı yaratılabilir.
Yalancı Menopoz:Kullanılan ilaçlara bağlı adetin kesilmesidir. İlaçlar bırakılınca adet döngüsü yeniden başlar. Yalancı menopoz belirtileri doğal menopozdaki gibidir.
Cerrahi Menopoz: Tıbbi bir nedenle rahim ve veya yumurtalıkların alınmasına bağlı adetin kesilmesidir.
YALANCI MENOPOZ NE DEMEK? YALANCI MENOPOZUN EN SIK NEDENLERİ NELERDİR?
PREMENOPOZ DÖNEMİ NEDİR?
Premenopoz dönemi, kadınların doğurganlık yeteneğinin azaldığı, hormonal değişikliklerin başladığı, sıcak basmaları, düzensiz adet kanamaları, ruh hali değişiklikleri gibi semptomların ortaya çıktığı menopoz öncesi dönemdir. Genellikle 40’lı yaşlarda başlar. Kadınların yumurtalıkları daha az ve düzensiz çalışır, östrojen üretimi yavaş yavaş azalır ve sonunda adet kanamaları kesilir. Bu süreç her kadında farklı olmakla birlikte yaklaşık 2-8 yıl kadar sürebilir semptomlar genellikle menopoza yakın şiddetlenir.
Bu dönemde kadınlar sağlıklı ve dengeli beslenme, düzenli egzersiz önerilmektedir. Sigara ve alkol gibi zararlı maddelerde uzak durulmalı ve mümkün olduğu kadar stres azaltılmalıdır. Premenopoz döneminde düzenli kontrollere gidilmelidir. Doktor önerisiyle hormon tedavisi, takviyeler, alternatif tedavi yöntemleri kullanılabilir.
POSTMENOPOZ DÖNEMİ NEDİR?
Menopoz sonrası dönemdir.Bu dönemde doğurganlık sona ermiştir. Hormon seviyeleri önemli ölçüde değişir.
Postmenopozal dönemde overler ( yumurtalıklar) küçülür. Rahim boyutları küçülür. Rahim içi endometrium tabakası incelir. Hormon duyarlı miyom ve kistlerde küçülme beklenir.
Postmenopozal dönemde kanama ya da rahim kalınlığı artışı (endometrial hiperplazi) patolojiktir.Bir jinekolog tarafından değerlendirilmelidir.
MENOPOZ DÖNEMİNDE SIKLIĞI ARTAN SAĞLIK SORUNLARI NELERDİR?
Menopoz döneminde kadınların yumurtalıkları kadın sağlığı için son derece önemli olan östrojen ve progesteron hormonunu üretemez. Hormon seviyelerindeki bu düşüş sıklıkla birçok sağlık sorununu beraberinde getirir. Menopoz döneminde sıklıkla görülen hastalıklar;
Osteoporoz: Östrojen hormonu kemik yapımında önemli rol oynar. Menopoz döneminde azalan östrojene bağlı kadınların kemik yoğunluğu azalabilir ve osteoporoz riski artabilir. Bu nedenle, kalsiyum ve D vitamini açısından zengin bir diyet ve düzenli egzersiz ve takviyeler önerilir.
Kalp hastalıkları: Menopoz dönemiyle birlikte östrojen seviyeleri düşer ve kan damarlarının iç tabakasında hasar oluşabilir ve kan damarlarında sertleşme ve daralma oluşabilir. Menopoz dönemi ayrıca, kolesterol seviyelerinde değişimler oluşturur, LDL (kötü) kolesterol artarken HDL(iyi) kolesterol düşer ve kalp hastalığı riski artar.
Cinsel işlev bozukluğu: Menopoz döneminde, östrojen seviyeleri düştüğünden, vajinal dokular daha ince ve kuru hale gelebilir. Bu da vajinal duvarların tahriş olmasına ve daha hassas hale gelmesine neden olur. Kadınlarda ağrılı cinsel ilişki cinsel isteği azaltır. Bu durumun önlenmesi için takviyeler ve kremler kullanılır.
Depresyon ve anksiyete: Menopoz döneminde, oluşan kalıcı hormonal değişimlerler kadınlarda duygu durum değişimleri, uyku bozukluklarını tetikler. Depresyon ve anksiyete riski artar. Belirtilerin şiddetine göre terapi veya ilaç tedavisi gerekebilir.
MENOPOZ DÖNEMİNDE NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR?
Sağlıklı ve dengeli beslenme: Sağlıklı ve dengeli bir diyet, menopoz döneminde hormonal dengenin korunmasında oldukça önemlidir. Bol miktarda sebze, meyve, lifli gıdalar ve su içmek, sağlıklı bir diyetin önemli bileşenleridir.
Düzenli egzersiz: Düzenli egzersiz yapmak, menopoz döneminde kemik erimesinin önlenmesinde oldukça önemlidir. Egzersizle, stres ve uyku sorunlarında azalma görülmüştür.
Sigara ve alkol tüketiminden kaçınma: Sigara ve alkol tüketimi vücudun direk toksinlere maruz kalması demektir. menopoz döneminde sağlık sorunlarına neden olabilir. Bu nedenle, bu maddelerden uzak durmak sağlıklı bir yaşam için önemlidir.
Doktor kontrolleri: Menopoz döneminde düzenli olarak doktor kontrolleri yaptırmak, sağlık sorunlarının erken tespit edilmesine yardımcı olabilir. Mamografi, smear testi ve kemik yoğunluğu testi gibi testler yapılabilir.
EVDE MENOPOZ TESTİ NEDİR?
Menopoz döneminde kanda ve idrarda FSH hormonu artar. İdrarda gebelik testine benzer şekilde menopoz testi yapılabilir. Kullanım alanı kısıtlı ve hatalı sonuç ihtimali fazladır. Kandan bakılan değerlerin doğruluğu daha fazladır.
Menopoz belirtileriniz varsa bir jinekologa başvurmanız gerekir.